Door Freddy Forger
Stoic kent u misschien pas net, maar is al meer dan tien jaar actief als vermogensbeheerder. U zou kunnen stellen dat wij bij Stoic ‘geradicaliseerde’ passieve beleggers zijn geworden. En dat terwijl we vroeger heilig geloofden in actief beleggen. Het is een lange weg geweest om tot inkeer te komen. De iets kortere versie leest u hieronder, met als bonus een blik op de nabije toekomst van Stoic.
Het verhaal van Stoic begint in 2011. Want toen richtten de nuchtere Volendammer Henk Kras en de Duitser Christian Armbruester Blu Asset Management op. De mannen, op dat moment zelf werkzaam bij een vermogensbeheerder, dachten dat ze het beter konden doen dan andere vermogensbeheerders uit die tijd. Het familiekapitaal van één van de oprichters werd namelijk door verschillende vermogensbeheerders beheerd en beide mannen stoorden zich aan het feit dat de bijbehorende kosten onevenredig zwaar op het rendement drukten. Daarom besloot men om het familiekapitaal dan maar zelf te gaan beheren, vanzelfsprekend tegen veel lagere kosten.
Die focus op lage kosten leidde tot de wens om zo min mogelijk transacties te doen. Want hoe minder er wordt gehandeld, hoe minder transactiekosten er worden gemaakt, hoe kleiner de kans wordt op het maken van ‑achteraf gezien- foute keuzes en hoe meer rendement er over blijft. Maar daarnaast speelde ook de looptijd een belangrijke rol: het was namelijk de wens van de familie om het kapitaal voor meerdere generaties te beleggen; de lange termijn was dus belangrijk. Christian en Henk keken zichzelf eens goed in de spiegel aan en concludeerden – compleet tegen de toenmalige tijdsgeest in – dat helemaal niemand op de lange termijn kan voorspellen welke aandelen het goed gaan doen en welke niet. Ze bedachten zich dat dit in feite helemaal niet erg was: uiteindelijk groeit de wereldeconomie op de lange termijn altijd. Zodoende werd het familiekapitaal gespreid in de volledige wereldeconomie en daarbij spraken de heren met elkaar af om niet tot nauwelijks nog te handelen. In feite is daarmee het zaadje geplant voor de ultra-passieve, stoïcijnse belegginsfilosofie die Stoic vandaag de dag zo bijzonder maakt.
In 2008 volgde Henk Kras een postdoctorale opleiding bij de Vereniging van Beleggingsanalisten (de VBA). Daar liep hij de energieke Soestenaar Freddy Forger tegen het lijf. Freddy was van origine een actieve belegger pur sang: in de jaren negentig werkte hij bij het roemruchte beursbedrijf AOT en stond hij de hele dag te schreeuwen en met papiertjes te zwaaien op de beursvloer aan het Damrak – zijn hoge stemvolume schijnt hij daaraan overgehouden te hebben. Freddy was net als alle andere beurshandelaren in die tijd ervan overtuigd dat hij ‘briljant’ was, omdat hij als geen ander ‘kon aanvoelen’ welke aandelen zouden gaan stijgen en dalen in waarde. Maar toen kwam eind twintigste eeuw de internetrevolutie: die maakte vrij snel een einde aan het aura van briljantie dat om beurshandelaren zoals Freddy hing. De snelle beursboys bleken al die tijd eenvoudigweg een informatievoorsprong te hebben gehad. Dankzij internet verdween deze als sneeuw voor de zon. Het is natuurlijk geen toeval dat daarmee ook het tijdperk van de fysieke handel op de beursvloer ten einde liep.
Toen Freddy uit de mond van Henk de beleggingsfilosofie van Blu Asset Management hoorde, was dat voor hem dé oplossing voor zijn zoektocht naar zijn nieuwe rol in de financiële wereld. Net zoals ex-rokers de fanatiekste anti-rookactivisten zijn, zo blijken de meest ultra-passieve beleggers juist degenen te zijn die voorheen precies het tegenovergestelde deden. Freddy Forger was (en is) daar bij uitstek een voorbeeld van. En daarom werd hij partner bij Stoic.
De eerste successen.
Vanaf dat moment groeide Blu Asset Management door mond-tot-mondreclame gestaag verder. Belangrijke stimulerende factor daarbij was het feit dat de rendementen van Blu jaar in, jaar uit consequent beter waren dan de gemiddelde rendementen van alle andere vermogensbeheerders. Natuurlijk waren er ieder jaar wel weer een paar hele actieve beheerders die betere rendementen behaalden dan Blu: zij waren dan precies op het juiste moment in of uit de juiste aandelen gestapt. Maar geen enkele vermogensbeheerder is in staat om dat kunstje keer op keer, elk jaar, te herhalen. Dus het jaar erop was het rendement dan weer veel lager dan bij Blu. Vandaar dat Blu Asset Management door de jaren heen consequent beter presteerde dan andere vermogensbeheerders, zeker na aftrek van alle kosten.
Het gevolg daarvan was dat Blu Asset Management in 2017 werd uitgeroepen tot ‘Beste Vermogensbeheerder van Nederland’ en daarmee de ‘Gouden Stier’ won. Maar de ambities van de mannen reikten inmiddels verder dan het winnen van een incrowd beleggingsprijs. Het bijbehorende beeldje van de gouden stierenkop staat nota bene symbool voor een ‘bull market’, wat associaties oproept met de actieve beleggingsstrategie. En Blu deed nu juist precies het tegenovergestelde.
In 2017 besloot Christian zich verder te focussen op de Britse markt, maar bleef wel betrokken bij Blu. Henk en Freddy, inmiddels aangevuld met portefeuillemanager Paul Snoek, richtten hun pijlen op de verovering van Nederland. Met zes jaar op rij betere rendementen dan de gemiddelde Nederlandse vermogensbeheerder moest dat toch een peulenschilletje zijn? Helaas: naarmate ze meer in contact kwamen met potentiële klanten buiten hun eigen netwerk, ervaarden ze dat het steeds lastiger werd om mensen te overtuigen van Blu’s ultra-passieve beleggingsstrategie.
Stoic wordt niet begrepen.
Financiële specialisten die een goed inzicht in de markt hadden en die zelf ook teleurstellende ervaringen achter de rug hadden met actief beleggen, vielen voor de efficiënte eenvoud en lage kosten van Blu’s aanpak. Maar andere mensen bleken veel moeilijker te enthousiasmeren. Iedereen was immers gewend aan vermogensbeheerders die met ingewikkelde technische en fundamentele analyses op de proppen kwamen, om zo een wereld van complexiteit te scheppen ter verantwoording van de forse fees. Blu hanteerde juist een hele eenvoudige, ultra-passieve strategie, in combinatie met extreem lage kosten. Daarmee ontstond er bij veel mensen de perceptie dat wat Blu bood eigenlijk niet zoveel om het lijf had. ‘Dat kan ik zelf ook’ kregen de mannen met enige regelmaat te horen. Daarnaast beloofde Blu nooit hogere rendementen dan die van de markt zelf. Aan voorspellingen omtrent rendementen in de nabije toekomst waagden ze zich sowieso niet, want dat valt meestal toch tegen. Maar veel andere vermogensbeheerders verleidden hun potentiële klanten nog steeds met hele hoge rendementsprognoses. Het feit dat daar (te) grote risico’s tegenover stonden bleef vaak onvermeld.
Kortom: terwijl Blu zelf laaiend enthousiast was over hun eigen ultra-passieve beleggingsstrategie omdat de rendementen bewezen dat deze werkte, leek de rest van de wereld dat niet te begrijpen. Dat maakte onzeker en een klein stemmetje in de achterhoofden van Henk, Paul en Freddy werd steeds luider: wat was nu precies de toegevoegde waarde van hun dienstverlening? Ultra-passief beleggen kan iedereen in principe immers gewoon zelf doen: je belegt je geld volledig in de MSCI All Country World Index en klaar is Kees.
Tijd voor een ander verhaal.
Om de rest van Nederland te veroveren, moesten de drie heren echt met een beter verhaal op de proppen komen, zonder daarmee hun visie te verloochenen. In samenwerking met creatief merkstrateeg Niels Vrijhoeven (de man die ironisch genoeg eerder betrokken was bij de start van de ‘actieve’ beleggingsapp BUX), ontstond het besef dat de echte toegevoegde waarde ‘m niet zozeer zat in die ultra-passieve beleggingsstrategie. Dat is tot op de dag van vandaag weliswaar een unieke propositie, maar toch ook betrekkelijk eenvoudig te kopiëren. Langzaam drong het besef door dat Blu pas echt het verschil maakte door haar klanten tegen hun eigen emoties in bescherming te nemen. Dat lijkt een enorme open deur, maar het is cruciaal voor het doen slagen van de ultra-passieve beleggingsstrategie.
Een ultra-passieve beleggingsstrategie vereist namelijk dat de belegger gedurende langere tijd totaal niet, of dan toch zo min mogelijk handelt in aandelen. Maar de meeste mensen die tijdens een beurskrach hun vermogen met 30% zien verdampen (iets wat in 2008 daadwerkelijk gebeurde), willen maar één ding: direct uitstappen. Verkopen. Nu. Op zich is dat heel begrijpelijk. Alleen wijst onderzoek uit dat het beteugelen van de angstgevoelens door gewoon ‘te blijven zitten’ vele malen verstandiger is. In- en uitstappen brengt immers hoge transactiekosten met zich mee, die het rendement drukken. En als je maar lang genoeg wacht herstelt de wereldeconomie vanzelf, net zoals de winter elk jaar weer het startpunt is voor nieuw leven in de lente. Stel dat er toch is ‘uitgestapt’: dan wordt er in de regel pas weer ‘ingestapt’ als dat herstel substantieel lijkt te zijn, waardoor de eerste schreden op het pad van herstel zijn gemist. Buiten de gemaakte kosten leidt dat ook tot minder rendement. Naast ‘angst’ speelt ook de emotie ‘hebzucht’ een grote rol. Want bijna niemand kan de verleiding weerstaan om bij een mooie winst toch op z’n minst een klein stukje van die winst af te romen. Alleen is dat geld juist nodig om eventuele moeilijkere tijden in de toekomst comfortabeler uit te kunnen zingen.
Een nieuw merk.
Samengevat: ieder mens wordt geregeerd door de emoties ‘angst’ en ‘hebzucht’. Blu Asset Management helpt haar klanten met het beteugelen van deze emoties. En dat is van een niet te onderschatten belang bij de ultra-passieve beleggingsstrategie. Alleen op die manier kan er een goed rendement gerealiseerd worden op de langere termijn. Dit inzicht vormde de basis voor de rebranding naar ‘Stoic’. De nieuwe merknaam die eind 2019 in gebruik werd genomen is gebaseerd op de eeuwenoude Griekse stoïcijnse filosofie, die in feite de beste verbeelding is van Blu’s visie op vermogensbeheer.
De stoïcijnen stellen namelijk dat de mens zich vrij moet maken van emoties om gelukkig te worden. Zij hanteerden drie essentiële leefregels: 1) Emoties leiden af en ontnemen een helder zicht op de feiten. 2) Zaken die niet beïnvloedbaar zijn, laten we links liggen. 3) Houd altijd de focus op het te behalen doel: de stip op de horizon.
Door deze regels te volgen gingen de stoïcijnen door het leven met grote sereniteit; men stond in feite boven de gebeurtenissen. En dat is nu precies hoe de heren van Blu omgingen met vermogen van hun klanten: geld is emotie, maar niet bij hen. Nergens wordt uw vermogen zo rustig, rationeel en tegen de allerlaagste kosten beheerd. ‘Calm Capital Control’ zijn ze dat gaan noemen. Dat is vermogensbeheer zonder poespas.
Stoïcijnse visie geeft sturing.
De stoïcijnse filosofie verschafte de mannen niet alleen een nieuwe merknaam en een bijbehorende visie op hun dienstverlening, maar gaf er vanaf dat moment ook heel sterk sturing aan. Als echte stoïcijnen laten ze zich niet meer leiden door ‘gevoel’, maar focussen ze zich enkel op de feiten. Dat uitgangspunt zorgde bijvoorbeeld voor een hele kritische en daarmee verfrissende blik op het fenomeen ‘risicoprofiel’.
Dat zit zo: de Autoriteit Financiële Markten (AFM) verplicht vermogensbeheerders tot het inschatten van de risico’s die een klant bereid is te nemen. Dat gebeurt door klanten vragenlijsten te laten invullen waarin deze kenbaar moet maken hoeveel ervaring men heeft met beleggen en waarin men aan de hand van fictieve verlies- en winstscenario’s te kennen moet geven hoeveel risico men al dan niet wil nemen. De antwoorden moeten van de AFM worden vastgelegd in een ‘risicoprofiel’. Vermogensbeheerders mogen vervolgens geen risicovolle producten slijten aan klanten met een lage risicobereidheid. Op deze manier wordt de consument beschermd doordat er wordt voorkomen dat onwetende mensen in extreem risicovolle producten stappen, waarvan ze de gevolgen niet kunnen overzien. Een nobel streven.
Het probleem is alleen, dat de antwoorden die klanten geven één en al ‘gevoel’ zijn. Laten we eerlijk zijn: niemand weet op voorhand hoe hij of zij in realiteit zal reageren op een beurskrach. Door de stoïcijnse bril van Stoic bekeken is deze manier van risico-inschatting een farce. Volgens Stoic beschikken we over keiharde feiten waarmee dat risico veel rationeler afgebakend kan worden. Beleggingsrisico wordt namelijk helemaal niet bepaald door persoonlijkheid van een klant of door zoiets onzekers als een inschatting van het eigen gedrag in de toekomst. Nee, beleggingsrisico wordt puur en alleen bepaald door de looptijd: hoe lang kunt u uw geld missen?
Omdat de wereldeconomie uiteindelijk altijd groeit, geldt: hoe langer de looptijd van uw beleggingen, hoe groter de kans dat een eventueel tussentijds verlies tijdens bijvoorbeeld een crisis alsnog een winst wordt. Als u uw geld langer dan 10 jaar kunt missen, dan kunt u dat in feite ‘risicoloos’ in alle aandelen wereldwijd beleggen. De feiten vertellen ons namelijk dat het herstel van een beurskrach hooguit zo’n 10 jaar duurt (meestal een stuk korter). Wilt u uw geld binnen 4 tot 9 jaar opnemen, dan is de kans aanwezig dat een eventuele crash nog niet hersteld is. Dat geld belegt u dus beter in risicomijdende obligaties. Geld dat u binnen nu en drie jaar nodig heeft kunt u het beste in zeer kortlopende en risicomijdende obligaties beleggen, of gewoon cash aanhouden.
Focus op looptijd.
Bij Stoic wordt deze stoïcijnse kijk op risico sinds 2020 gebruikt voor de samenstelling van de portefeuilles. Dat betekent bijvoorbeeld dat als u uw geld langer dan tien jaar kunt missen, u bij Stoic altijd het zogenaamd ‘risicovolle’ Stoic 100 profiel krijgt: dat bestaat voor 100% uit aandelen. Maar als u dat langer dan tien jaar aan kunt houden, dan is het risico in feite dus nihil.
De focus op looptijd zorgt er samen met automatisering voor dat ook klanten met een relatief ‘kleiner’ budget (vanaf 100.000 euro tot 500.000 euro) vanaf nu geholpen kunnen worden met het beteugelen van de emoties. ‘Serieus’ vermogensbeheer voor een relatief klein vermogen was tot voor kort onmogelijk, simpelweg omdat de kosten niet konden opwegen tegen de opbrengsten. Maar voor degenen die bereid zijn een klein vermogen voor meer dan tien jaar met rust te laten, heeft Stoic besloten om de ‘vaste’ beheervergoeding te laten vallen.
Dat kan, omdat uw vermogen vanwege de lange looptijd standaard voor 100% in aandelen wereldwijd wordt belegd. Daardoor hoeft uw portefeuille niet meer continu door Stoic ‘gemanaged’ te worden. Bovendien zorgt de automatisering ervoor dat u zichzelf volledig online kunt aanmelden, wat de mensen van Stoic ontzettend veel tijd scheelt. Dat alles tezamen leidt ertoe, dat voor Stoic enkel de variabele beheervergoeding van slechts 0,30% al interessant genoeg is. En omdat kleine vermogens bij Stoic ‘verplicht’ voor minimaal tien jaar volledig in aandelen wereldwijd worden belegd, groeit dat vermogen rustig mee met de wereldeconomie. Dat is ruim voldoende om de kosten van 0,30% terug te verdienen. Voor de mensen met grotere vermogens is de toevloed van deze kleinere klanten ook goed nieuws: zij profiteren mee van schaalgrootte, de efficiëntie en de lagere kosten die de bijbehorende automatisering biedt.
De coronapandemie als lakmoesproef.
In 2020 werd de wereld getroffen door de coronapandemie die ervoor zorgde dat in maart van dat jaar de beurzen keihard onderuitgingen: een val van zo’n 35%! Echter, in december 2020 waren de koersen alweer hersteld. Een dramatische samenloop van omstandigheden natuurlijk, maar dit vormde wel de eerste en ideale lakmoesproef voor Stoic sinds de start van het vermogensbeheerbedrijf in 2011.
Zo’n spectaculair beursjaar waarin zoveel gebeurt zou in principe actieve beleggers in de kaart moeten spelen. Want: hoe meer beweeglijkheid, hoe meer je als actieve belegger het verschil kunt maken. Het doel van de actieve belegger is immers‘de markt verslaan’, terwijl de passieve belegger gewoon de markt volgt door niets te doen. Alleen bewijzen de jaarcijfers van vermogensbeheerder-vergelijker Finner.nl precies het tegenovergestelde: passieve beleggers presteerden in 2020 (veel) beter dan actieve beleggers. En ook in 2020 scoorde Stoic consequent betere rendementen dan de gemiddelde Nederlandse vermogensbeheerders.
Daarmee hebben Paul, Henk en Freddy hun zelfvertrouwen weer helemaal hervonden. Ze zijn trots op Stoic en hoe zij de wereld van vermogensbeheer ontdoen van de onzin. Het merk Stoic durft zichzelf online en in radio en tv-campagnes te laten zien aan Nederland. En Nederland raakt overtuigd van de ultra-passieve beleggingsstrategie die ze zelf Calm Capital Control noemen.
De stoïcijnse vermogensbeheerder groeit hard, afgelopen jaar zelfs met bijna 100%. Inmiddels heeft Stoic 1 miljard euro onder beheer. Die groei is goed nieuws voor alle klanten van Stoic. Zo kunnen door schaalgrootte de kosten nog verder omlaag gebracht worden. Bovendien financiert de groei verregaande automatisering. Daarom zijn de gelederen kortgeleden versterkt met developers Robert Tol en Sven Franke: zij werken momenteel bijvoorbeeld aan de geautomatiseerde samenstelling van het beleggingsportfolio, gebaseerd op de gewenste looptijd. Onze technologie zorgt er straks voor dat de portefeuilles elk jaar automatisch worden geherbalanceerd als men dichter in de buurt komt van de looptijd-grenzen: het geld dat men langer dan tien jaar kan missen blijft volledig in aandelen belegd. Maar de bedragen die klanten eerder wensen op te nemen worden dan automatisch omgezet in obligaties – zo zorgt Stoic ervoor dat het geld van klanten er gegarandeerd is op het moment dat de klant het op wil nemen.
En dat is precies waar het uiteindelijk allemaal om draait: Stoic biedt vandaag de dag het broodnodige tegengeluid in een financiële wereld die wordt geregeerd door de waan van de dag. Bij Stoic bewaren we te allen tijde de rust en focussen we op slechts één ding: de stip op de horizon – het moment dat u uw geld weer wilt gaan gebruiken. Dat mag eigenlijk geen vermogensbeheer meer heten. Daarom noemt we dit bij Stoic zelf ‘Calm Capital Control’. Dat is niet alleen goed voor uw gemoedsrust, maar vooral ook voor uw geld.
Door Henk Kras
